ابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجمابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجم (م قرن سوم هجری)، از منجمان قرن سوم هجری قمری و جزء منجمان مامون عباسی به شمار می‌آمد. ۱ - معرفی اجمالیابوالعباس احمد بن محمد بن کثیر فرغانی منجم، از اهالی فرغانه، شهری در ماوراءالنهر بود و در علم نجوم مهارت داشت و جزء منجمان مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ هـ) به شمار می‌آمد. [۱]
قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.
گفته شده که از طرف متوکل (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ هـ) به منظور بنای مقیاسی برای رود نیل به مصر فرستاده شد. [۲]
کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.
۲ - آثاراو در زمینه علم نجوم، کتب بسیاری را تالیف کرده که عبارت‌اند از: المدخل الی علم هیئة الافلاک و حرکات النجوم که حاوی سی باب بوده و مطالب کتاب بطلمیوس را به نحوی واضح تر بیان کرده است [۳]
قفطی، علی بن يوسف، تاریخ الحکماء، ص۷۸.
الکامل فی الاسطرلاب فی صنعة الاسطرلاب جدول الفرغانی رسالة الفصول مدخل فی مجسطی در سی فصل، رسالة فی معرفة الاوقات التی یکون القمر فیما فوق الارض او تحتها حساب الاقالیم السبعه و الجدوال. [۴]
کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۴، ص۲۰۰، پاورقی.
ابن‌ندیم کتاب‌های الفصول اختیار المجسطی و کتاب عمل الرخامات را نیز برای پدرش محمد بن کثیر ذکر کرده، ولی الیان سرکیس احتمال داده که این کتاب‌ها به اضافه کتاب الحرکات السماویه و جوامع علم النجوم از آنِ خود احمد باشد. ۳ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. [۸]
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۱، ص۱۱۳۳.
[۱۰]
کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس، ص۳۲۹.
۴ - پانویس
۵ - منبعپژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۴۷، برگرفته از مقاله «ابوالعباس احمد بن محمد فرغانی منجم». |